Three Days of the Condor

Είδος:  Αστυνομική, Πολιτικό θρίλερ

Διάρκεια: 117’

Χρονολογία:  1975

• Συντελεστές:

Director: Sydney Pollack

Writers: James Grady (novel), Lorenzo Semple Jr. (screenplay) |

Stars: Robert Redford, Faye Dunaway, Cliff Robertson |

• Πλοκή:

Ο ερευνητής της CIA (Robert Redford) ανακαλύπτοντας τυχαία κάποιες «ατασθαλίες» μέσα στην υπηρεσία, όπου και εργάζεται, βρίσκεται εκτεθειμένος σε θανάσιμους κινδύνους. Οι συνεργάτες του δολοφονούνται κατα την διάρκεια ολιγόλεπτης απουσίας του απο την δουλειά. Ο ίδιος πανικόβλητος συνειδητοποιώντας την κρισιμότητα της κατάστασης προβαίνει σε μια σειρά κινήσεων (τόσο σπασμωδικών όσο και μελετημένων) στην προσπάθεια του να αποκαλύψει την συνομωσία, πριν τον εντοπίσουν οι διώκτες του. Παράλληλα, πλέκεται και το σύντομο ειδύλλιο μεταξύ του Τζόζεφ και μιας γοητευκής «αιθέριας» (Faye Dunaway) ύπαρξης.

• Κριτικές:

Τρεις Μέρες του Κόνδορα, κατασκοπικό θρίλερ του Sydney Pollack, 30 χρονών παλιό και του φαίνεται. Απίστευτη ‘70s αισθητική από τους τίτλους αρχής κιόλας, στους οποίους όταν εμφανίζεται το όνομα του σκηνοθέτη με πιάνουν ανατριχίλες, περίπου όπως όταν εμφανίζεται αυτό του Robert Redford, που κάνει το στομάχι μου να ανακατεύεται –δεν μπορώ να κάνω κάτι, είναι σχεδόν παβλοφικό. Η ταινία ανοίγει στο American Literary Historical Society, ένας πολύ σοφιστικέ τίτλος που σύντομα αποδεικνύεται παρακλάδι των αμερικανικών αντικατασκοπευτικών υπηρεσιών, όπου ιδιαίτερα ευφυείς άνθρωποι –όπως ο χαρακτήρας του Redford- αναλύουν βιβλία ψάχνοντας για κρυμμένους κώδικες.

Μόλις 4 λεπτά ταινίας, κι έχουν ήδη απλωθεί μπροστά σου οι βάσεις της πλοκής! Το λατρεύω αυτό. Απλότητα, αμεσότητα και σιγουριά. Όπως όταν γνωρίζεις μια κοπέλα που σε γουστάρει και ξεπερνά όλα τα πρώτα στάδια (καφέδες, ποτά και αηδίες) και σου στέλνει κατευθείαν e-mail με μόνη λέξη ένα «Λοιπόν;».

Λοιπόν, μιλάμε για ένα αποτυχημένο βιβλίο μυστηρίου, που έχει μεταφραστεί σε ένα σωρό περίεργες γλώσσες –τούρκικα και όχι γαλλικά, αραβικά αλλά όχι γερμανικά ή ρώσικα. Ο Redford, που είναι γάτα (ή και Κόνδορας), κάτι μυρίζεται κι αρχίζει να το ψάχνει. Μέσα στα επόμενα πέντε λεπτά, αποδεικνύεται ότι φυσικά κι ο Redford έχει δίκιο, αφού ο Max von Sydow εμφανίζεται στη Society με δύο αρματωμένους μπράβους και γαζώνει το μαγαζάκι. Οπότε ή το βιβλίο κρύβει επικίνδυνα μυστικά, ή ο συγγραφέας ήταν πολύ τσατισμένος που δεν πούλησε.

Αν και θα ήθελα να ποντάρω στο δεύτερο, μιλάμε για κατασκοπικό θρίλερ, οπότε προφανώς ισχύει το πρώτο, κι ο Redford –που εννοείται ότι γλίτωσε της επίθεσης γιατί είχε πεταχτεί για σάντουιτς- βρίσκεται ξαφνικά στο επίκεντρο μιας κρυφής διαμάχης ανάμεσα σε κορυφαία στελέχη μυστικών υπηρεσιών, παρακρατικών οργανώσεων, κυβερνητικών αξιωματούχων με “hidden agendas” και freelance εκτελεστών. Και μέσα σ’ όλα αυτά, απάγει και ερωτεύεται την Faye Dunaway, την οποία χρησιμοποιεί ως συνεργό στο σχέδιό του να αποκαλύψει όσους βρίσκονται πίσω από όλα αυτά, λίγο πριν αναγκαστεί να την εγκαταλείψει.

Το σενάριο των David Rayfiel και Lorenzo Semple (που βασίστηκε στην ομότιτλη νουβέλα του James Grady) δουλεύει σε δύο επίπεδα. Το ένα είναι ο τρόπος που δυο άνθρωποι έρχονται κοντά κάτω από έντονα πιεστικές συνθήκες καθώς και οι σχέσεις στοργής και εξάρτησης που αναπτύσσονται ανάμεσα σε απαγωγείς και θύματα, ζητήματα που τελικά δεν φαίνονται να ενδιαφέρουν ούτε τους σεναριογράφους ιδιαίτερα, που τα ξεπετάνε στα γρήγορα, ούτε κι εμάς, που όλες αυτές τις συναισθηματικές εξάρσεις τις έχουμε δει να αναλύονται και καλύτερα.

Το άλλο όμως, που είναι και το σημαντικό, είναι η ψύχραιμη και αυστηρή –άρα και ίσως όχι τόσο εντυπωσιακά αποκαλυπτική- ματιά στις αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες και τις συνομωσίες που πλέκονται γύρω από τον αυτόνομο από κρατικό έλεγχο αλλά εξαρτώμενο από σκοτεινές δυνάμεις τρόπο λειτουργίας τους.

Αυτό που πρέπει να έχει κανείς κατά νου όταν βλέπει τις Τρεις Μέρες του Κόνδορα, είναι η εποχή που γέννησε την ταινία. Ακριβώς στα μέσα του ’70, λίγο μετά το σκάνδαλο Watergate και τις αποκαλύψεις για τον τρόπο που ο Nixon και η συντροφιά του κυβερνούσαν την Αμερική, η ταινία του Pollack ήταν από τις πρώτες του είδους της, ένα είδος που λατρεύτηκε από την pop κουλτούρα της εποχής γιατί επιτέλους πρόβαλε σε μια μεγάλη οθόνη, όλες αυτές τις σκοτεινές θεωρίες συνομωσίας, που μέχρι τότε ήταν καταδικασμένες στα underground κυκλώματα των ακροαριστερών εκδόσεων.

Ο Redford, στο ρόλο του Κόνδορα, είναι η αμερικάνικη κοινωνία, μια μάζα ανθρώπων που ενδεχομένως έκαναν σκέψεις λίγο παρανοϊκές, προσπαθώντας να διακρίνουν συνομωσίες και μυστικά σχέδια πίσω από κομμάτια μίας πραγματικότητας που έμοιαζε λάθος, αλλά ουδέποτε τους είχε περάσει από το μυαλό τους, ότι αυτή η παραπολιτική δυσωδία πήγαζε από την κορυφή του κυβερνητικού τους συστήματος. Όμως όταν η βόμβα έσκασε στα μούτρα τους, κατάλαβαν ότι δεν είναι και τόσο κακό να είναι κανείς λίγο παρανοϊκός που και που.

Ο Pollack λοιπόν, που είχε δουλέψει άλλες δυο φορές με τον Redford στο παρελθόν, υπογράφει εδώ μάλλον την καλύτερη συνεργασία τους. Ο μεν ξανθομάλλης ηθοποιός δίνει μια από τις καλύτερες ερμηνείες του στο ρόλο του αποπροσανατολισμένου αλλά πολυμήχανου πράκτορα (ερμηνεία που ενδεχομένως ξεπέρασε την αμέσως επόμενη χρονιά με το All the President`s Men), o δε σκηνοθέτης στήνει στιβαρά το θανάσιμο παιχνίδι γύρω από τον ήρωά του, και αποκαλύπτει με αποφασιστικό τρόπο και σωστό ρυθμό το δίχτυ που τον περιβάλει, ξεγεννώντας σχεδόν ένα κινηματογραφικό είδος που εδραίωσε την παρουσία του στο χώρο. Η ταινία μπορεί να μοιάζει ελαφρώς ξεπερασμένη κυρίως λόγω της ‘70s αισθητικής της -που όπως και να το κάνεις, είναι καταδικαστική-, αλλά στέκεται ακόμη στο ύψος της αξιοπρεπέστατα, σαν ένα από τα καλύτερα θρίλερ για σκεπτόμενους θεατές, που θέλουν και λίγη πολιτική κοντά στη δράση.