Gangs of New York

Είδος:  Ιστορική, Περιπέτεια

Διάρκεια: 167’

Χρονολογία:  2002

• Συντελεστές:

Director: Martin Scorsese

Writers: Jay Cocks (story), Jay Cocks (screenplay)

Stars: Leonardo DiCaprio, Cameron Diaz, Daniel Day-Lewis |

• Πλοκή:

Η ταινία διαδραματιζεται στα 1863. Πριν 16 χρονια πεθαινει ο πατερας του μικρου Vallon, και αρχηγος των Rabbits, μιας απο την συμμοριες της Νεας Υορκης. Ο Vallon Leonardo DiCaprio, μεγαλωνει σε αναμορφωτηριο. Βγαινοντας ομως, το μονο πραγμα που εχει στο μυαλο του ειναι να παρει εκδικηση σκοτωνοντας τον “Χασαπη” Daniel Day-Lewis, τον ανθρωπο δηλαδη που σκοτωσε τον πατερα του…

• Παραλειπόμενα:

Στα θρυλικα στουντιο της Cinecitta στη Ρωμη, εκει οπου ο Φελλινι μεγαλουργησε, ο Martin Scorsese με φιλοδοξο cast και εμπειρους συνεργατες γυρισε μια επικη ταινια για τα γκετο του Μανχαταν των 1850- προκειμενου να πραγματοποιησει ενα ονειρο που «εβλεπε» απο το 1970 και κατι.

Φανταστειτε τον Martin Scorsese σαν εναν μικροσωμο στρατηγο να στεκεται καταμεσης ενος στρατου απο κουρελιαρηδες ηθοποιους και κομπαρσους. Τα ρουχα ειναι βικτοριανης εποχης, οι αντρες μοιαζουν με κλεφτες και οι γυναικες με ζητιανες. Ο 58χρονος σκηνοθετης γυρνα προς τον βοηθο του λιγο πριν φωναξει «action!», αλλα δισταζει….. «μηπως ονειρευομαι;»

Και ειχε πολλους λογους να αμφιβαλλει. Μεχρι να φτασει στο σημειο να στεκεται πισω απο την καμερα, με τα σκηνικα πληρη και τους ηθοποιους σε ετοιμοτητα περασαν…περι τα τριαντα χρονια. Μεχρι να βρεθει η εταιρεια που θα χρηματοδοτουσε και θα υποστηριζε το σεναριο, ο σκηνοθετης και ο ατζεντης του περασαν απο τα σαραντα κυματα. Ολ’ αυτα βεβαια με σοβαρους λογους. Το Gangs of New York, που βασιζεται στο ομωνυμο μυθιστορημα του Herbert Asbury, ειχε εν τη γενεσει του καποια σοβαρα μειονεκτηματα. Διαδραματιζεται στην Νεα Υορκη στα μεσα του 19ου αιωνα, λιγο πριν ξεσπασει ο εμφυλιος πολεμος, οποτε ηταν δυσκολο να πει κανεις σε ποιο ακριβως ειδος ανηκει. Οπως το περιγραφει ο ιδιος ο σκηνοθετης ειναι μαλλον ενα «αστικο γουεστερν», πραγμα που μπερδεψε ακομα πιο πολυ τα στουντιο, που ηδη δεν οσφραινονταν τιποτα εμπορικο. Επειτα στην σημερινη Ν.Υ. δεν υπαρχει καμια γειτονια να θυμιζει εκεινη την εποχη, οποτε ενα ολοκληρο σκηνικο επρεπε να στηθει. Επιπλεον, οι αναφορες στις θρησκευτικες διαφορες μεταξυ των προτεσταντων, που την εποχη εκεινη θεωρουνταν οι αυτοχθονες Aμερικανοι και των καθολικων, που κατεφθαναν απο την Ευρωπη, ηταν κατι σαν αφορισμος για τους υποστηρικτες της ταινιας. Και μαλιστα απο τον ανθρωπο που ειχε προκαλεσει αναταραχη σκηνοθετωντας το The last Temptation of Christ - Ο τελευταιος Πειρασμος. Εκτος των αλλων ειναι γνωστο οτι ο Martin Scorsese δεν ειναι κι ο πιο ευκολος ανθρωπος στη συνεργασια, παροτι εχει την σπανια ικανοτητα να προσελκυει τους τοπ σταρς –μη εξαιρουμενου φυσικα του Big Bob [De Niro], με τον οποιο ειναι σαν αδερφια.

Tην πραγματοποιηση του ονειρου την χρωστα ο Martin –ας μου επιτραπει- στον νεο του ατζεντη, που επεμενε στο να παλεψουν για το Gangs of New York και κατορθωσε να ξεπερασει τις σκοπελους για την τελικη ευθεια της χρηματοδοτησης. Η εταιρεια που επιχειρησε το σαλτο μορταλε ειναι η Miramax. Και λεω σαλτο μορταλε, γιατι μια εταιρεια που ως σημερα υποστηριζε εργα μεσαιου προϋπολογισμου και τωρα ανελαβε σχεδιο κοστους $85 εκατομμυριων [που τελικα ξεφυγε απο τις αρχικες προβλεψεις και ανηλθε στα $100!] με αμφιβολη εμπορικη επιτυχια, στεκεται μαλλον στο χειλος του γκρεμου. Γι’ αυτο και οι συντελεστες εβαλαν τα δυνατα τους.

Η διανομη

Ο Scorsese εκανε μια διανομη βεληνεκους. Ο Leonardo DiCaprio στον πρωταγωνιστικο ρολο υποδυεται ενα επαναστατημενο νεο με το απιθανο ονομα Amsterdam Vallon που επιστρεφει στην Νεα Υορκη μετα απο καποια χρονια φυλακης. Σκοπος του ειναι να εκδικηθει τον θανατο του πατερα του [Liam Neeson] ενω παραλληλα βοηθα τον ιρλανδικο πληθυσμο να παρει μια θεση κατω απο τον ηλιο της Νεας Υορκης. Ο Daniel Day-Lewis παιζει τον φονια του πατερα, τον Bill the Butcher με τ’ ονομα, αρχηγο μιας κλικας που εχθρευεται τους μεταναστες και που παιζει καθοριστικο ρολο στην απειθαρχη διοικηση της πολης. Η Cameron Diaz υποδυεται την Jenny Everdeane, μια ωραια και ατιθαση πορτοφολου που πασχιζει να μην μπλεχτει στον πολεμο των συμμοριων κι ετσι προσελκυει τον Amsterdam (in more ways than one…].

Αρχικα ο Martin ειχε ζητησει απο τον De Niro να παιξει τον «κακο», αλλα ο ηθοποιος επικαλεστηκε προσωπικους λογους και αποχωρησε. Η επομενη επιλογη ηταν ο Willem Dafoe, που ομως για αγνωστους λογους δεν συμμετειχε και τελικα ο Martin εβαλε τα δυνατα του και επανεφερε τον επι τετραετιας αποσυρμενο Daniel Day-Lewis για να παιξει εναν ρολο στον οποιο οπως φημιζεται ειναι εκπληκτικος. Ο ηθοποιος ειναι γνωστος για το πως «δουλευει» τους χαρακτηρες που αναλαμβανει να ενσαρκωσει. Για παραδειγμα, οταν πρωταγωνιστουσε στο My Left Foot οση ωρα βρισκοταν στο πλατο δεν σηκωνοταν απο την αναπηρικη καρεκλα, ενω για τον ρολο του στο Crucible ειχε φτιαξει με τα ιδια του τα χερια το σπιτι οπου διεμενε ο χαρακτηρας του. Στο πνευμα αυτο ο Martin καλεσε σε δειπνο τον Day-Lewis, οπου παρευρεθηκε και ο DiCaprio με τον διευθυντη της Miramax, σε εστιατοριο του Χαρλεμ οπου συχναζουν ανθρωποι του υποκοσμου, για να παρει ο εκκεντρικος ηθοποιος μια ιδεα για το πως ειναι τετοιου ειδους τυποι. Δεν ειναι σιγουρο οτι αυτο ηταν καταλυτικο, αλλα τελικα ο Day-Lewis δεχτηκε να αφησει την καριερα υποδηματοποιου(!) που ειχε ξεκινησει και να γινει ο Bill the Butcher. Να σημειωθει οτι πριν αναλαβει τον ρολο δουλεψε αρκετες ωρες σε κρεοπωλειο. Μαθε τεχνη κι αστηνε, που λεει και ο απλος λαος…

Τα σκηνικα

Tο σκηνικο της Νεας Υορκης των μεσων του 19ου αιωνα στηθηκε στην μυθικη Cinecitta μετα απο εκτενη ερευνα του Martin και του συνεργατη του Νταντε Φερετι στις παραδοσεις και τους τροπους της εποχης εκεινης. Με τον ιδιο ειχε συνεργαστει και για τα σκηνικα στo The Age of Innocence - Τα Χρονια Της Αθωοτητας και σιγουρα κανεις δεν θα αμφισβητουσε οτι κατεχουν πλεον τα μυστικα εκεινης της εποχης.

Τα σκηνικα καθολη την διαρκεια των γυρισματων βρισκονταν υπο την ιδιαιτερα αυστηρη φυλαξη της αστυνομιας. Οι κακες γλωσσες οργιασαν και εφτασαν να ισχυριζονται οτι η προσβαση απαγορευτηκε για να μην δει κανεις ποσο ειχε παχυνει ο DiCaprio…Τον χωρο επισκεφτηκαν επισημα μονο ο Tom Cruise και ο George Lucas. Ο πρωτος μαλιστα μεσολαβησε για να χτιστει ολοκληρη η προσοψη ενος καθεδρικου ναου, πραγμα που η παραγωγη ειχε αρχικα απορριψει. Το συνεργειο προς τιμη του αποκαλουσε εκτοτε τον ναο «St. Thomas»! Ο George Lucas δε, καθως χαζευε τα περιπλοκα σκηνικα που ειχαν χτιστει για το Gangs, εκει οπου γυριστηκαν επικες ταινιες οπως το Ben Hur και το Κλεοπατρα, μαλλον δεν αντεξε και ειπε στον Martin οτι η εταιρεια ειδικων εφε που διευθυνει θα μπορουσε να επιτυχει ακριβως το ιδιο με πολυ λιγοτερο κοπο. Ο Martin ομολογησε πως τοτε ενιωσε ως το τελευταιο δειγμα του παλιου κινηματογραφου μπροστα στον Lucas που εκπροσωπει μαλλον την τελευταια λεξη της μοδας. Το σκηνικο παρολ’ αυτα ειναι ενα εκπληκτικο και σχολαστικο αντιγραφο του νοτιου Μανχαταν του 1850.

Τα γυρισματα

Ο Scorsese αποφασισε να γυρισει την ταινια μεσα σε μια θολη και ατμοσφαιρικη κατασταση θελοντας να κανει μια περισσοτερο εξωτικη αναπαρασταση της εποχης παρα ενα μαθημα ιστοριας. Η προβολη ενος τριανταλεπτου του υλικου εφερε θετικοτατα σχολια. Λεγεται δε οτι μια σκηνη βιας θα κανει το κοινο να αναπηδησει απο την φρικη (αν δεν εχει αφαιρεθει στο τελικο μονταζ). Ο σκηνοθετης διαλεξε -παροτι το Gangs απεικονιζει εναν κοσμο σφοδρης βιαιοτητας- να αναπαραστησει τις εν λογω σκηνες ελλειπτικα μεσω ακουστικων εφε και συμπληρωματικων γυρισματων, παροτι αυτο χρειαζεται περισσοτερο χρονο και προσεκτικο μονταζ.

Τα γυρισματα που ξεκινησαν το φθινοπωρο του 2000 ειχαν αρκετα απροοπτα. Καθυστερησεις υπηρξαν πολλες· κακες καιρικες συνθηκες, εκατονταδες κομπαρσοι που επρεπε να συντονιστουν, αλλα και οι αργιες στην Ιταλια αναγκασαν ηθοποιους και συνεργεια να δουλευουν εντατικα για να κερδισουν χαμενο χρονο. Ο Liam Neeson εχοντας μολις αναρρωσει απο σφοδρο ατυχημα με την μηχανη του επαιξε κουτσαινοντας, η δε Cameron Diaz δουλεψε με πυρετο και ακουστηκε οτι μια μερα λιποθυμησε. Ενα ατυχημα επισης εδωσε τροφη στις στηλες, που διψουσαν για νεα απο την πολυξακουσμενη ταινια. Μια ιππηλατη αμαξα εχασε εναν τροχο της εν κινησει και τραυματισε καποιους κομπαρσους. Οι παπαρατσι ετρεξαν να απαθανατισουν το γεγονος και ο DiCaprio οργισμενος πεταξε στον «τυχερο» που βρεθηκε πρωτος στην γραμμη ενα κυπελλο γεματο κοπρια…Ενα αλλο περιστατικο που φιγουραρισε στον τυπο ηταν η δυσκολια του DiCaprio να φτασει ενα πρωι στον ‘τοπο του γυρισματος’ στην ωρα του, μετα απο ολονυκτιο κλαμπινγκ στην Ρωμη. Λεγεται οτι ο Martin τον ελουζε με βρισιες επι ενα τεταρτο και στο τελος τον εβαλε να ζητησει απο ολους ενα μεγαλο συγνωμη. Εκτοτε ο Leo ηταν παντα συνεπης. Καπου στο δικτυο κυκλοφορουν και τα ακριβη λογια που χρησιμοποιησε ο σκηνοθετης για το επικο του βρισιμο, αλλα δεν τα μεταφερω για την περιπτωση που προερχονται απο σερφερ τυπου IhateLeo.

Η μουσικη          

Μια αλλη μορφη που συμμετεχει στην ταινια ειναι ο παραγωγικοτατος συνθετης Elmer Bernstein, σημειωνοντας μ’ αυτην την εκτη συνεργασια του με τον Scorsese. Ο Bono των U2 επισης κληθηκε να γραψει μουσικη για το Gangs ενα ωραιο απογευμα που τον ‘τρακαραν’ στο Φεστιβαλ Κινηματογραφου της Βενετιας.

Ημερα προβολης

Η ημερομηνια προβολης της ταινιας ηταν αλλο ενα ζητημα που προσθεσε σασπενς και σχολια για το μεγαλο εγχειρημα του Scorsese. Ηταν αρχικα προγραμματισμενη για τις 21 Δεκεμβριου 2001. Τα γεγονοτα ομως της 11ης Σεπτεμβριου ανεβαλαν την προβολη του Gangs, ενος μαλλον δραματικου εργου που αφορα την Νεα Υορκη. Ο Martin δηλωσε πως εφοσον η ταινια του θετει το ερωτημα «ποιος ειναι τελικα Αμερικανος, ποιος εχει το δικαιωμα να μενει εδω;» υπο την σκια των γεγονοτων την βλεπει πλεον με διαφορετικο ματι. Χρειαζοταν να σκεφτει ξανα το μονταζ, οχι απο πολιτικη αποψη, αλλα περισσοτερο για την επεξεργασια σκηνων βιας, συμπεριφορων και βρισιων που ακουγονται στην ταινια.

Με τα πολλα οριζεται ημερομηνια προβολης η 12η Ιουνιου του 2002. Εν τω μεταξυ η ταινια ειναι τριωρη και οι αναβολες δινουν χρονο στον Scorsese να την «κοψει» στις δυομιση ωρες, οπως απαιτησε Miramax.

Η μερα μεταφερεται και παλι για το φθινοπωρο του 2002, εναν χρονο δηλαδη μετα την πρωτη αναγγελια προβολης. Εν τω μεταξυ ο σκηνοθετης παλευει να μικρυνει σε χρονικη διαρκεια την ταινια και καταφερνει να ερθει σε συμβιβασμο με την Μiramax για δυο ωρες και σαραντα λεπτα. Και παλι η ημερα προβολης οριζεται για τις 25 Δεκεμβριου 2002, περιοδος ιδιαιτερα ‘γονιμη’ για νεες προβολες. Τωρα ομως ενα αλλο θεμα προκυπτει: την ιδια μερα προκειται να προβληθει το Catch Me if You Can του Spielberg με πρωταγωνιστη ….τον DiCaprio. Leo vs Leo κραυγαζουν τα κινηματογραφικα ταμλποιντς και ολοι αναμενουν την αντιδραση ενος εκ των δυο παραγωγων. Και αυτη ερχεται μολις πριν λιγες μερες (18 Οκτωβριου) απο την πλευρα της πολυπαθους πλεον Miramax, που ανακοινωνει ημερομηνια πρωτης προβολης την 20η Δεκεμβριου 2002.

Ημερομηνιες Αμερικης βεβαια.. Για τον υπολοιπο κοσμο υπολογιζεται κατα Φλεβαρη μερια.

• Κριτικές:

“Η Αμερικη γεννηθηκε στους δρομους”…. λεει τωρα το μοττο της ταινιας και μαζι του ξετυλιγεται ενας ολοκληρος μυθος.... Η Miramax, η μικρη αυτη εταιρια, κανει αυτο το μεγαλο ανοιγμα και δινει ενα απο τα μεγαλυτερα στοιχηματα, ο Scorsese μετανιωνει πολλες φορες μεχρι να την μοιραστει με το κοινο και την παιδευει 3 ολοκληρα χρονια (παιδευοντας και εμας μαζι), τα ονοματα μας προϊδεαζουν για μια, αν μη τι αλλο, ακρως ενδιαφερουσα ταινια.

1846. Οι Ιρλανδοι μεταναστες συγκρουονται με τους κατοικους της Νεας Υορκης οι οποιοι αμφισβητουν την παρουσια τους εκει. Μπροστα στα ματια του μικρου του γιου ο ηγετης τους (Liam Neeson) βρισκει το θανατο απο τον αρχηγο των Νεοϋορκεζων Κατινγκ (Daniel Day-Lewis) γνωστος και ως ο Bill the Butcher (Μπιλ ο Χασαπης!). 16 χρονια αργοτερα (και λιγο πριν τον εμφυλιο) ο γιος (Leonardo DiCaprio) εχει μεγαλωσει και θα γυρισει, θα γινει το δεξι χερι του Μπιλ ωστε να επιχειρησει να τον σκοτωσει δημοσια για να εκδικηθει για τον θανατο του.... Γυρω του παλιοι γνωριμοι (συνωνυμοι των αναμνησεων του πατερα του) και μια γυναικα η Jenny (Cameron Diaz) μια κλεφτρα η οποια θα ειναι η γυναικα που θα μπλεχτει στη ζωη του.

Οχι δεν ειναι ο Ταξιτζης. Οχι δεν ειναι ενα ακομη Οργισμενο Ειδωλο, ουτε Τα καλα Παιδια στα Χρονια Της Αθωοτητας του Scorsese. Αυτο ομως δεν παει να πει πως ολες οι ταινιες ενος σκηνοθετη πρεπει να λειτουργουν αναλογως του μυθου που δημιουργειται γυρω απο το ονομα τους η βασισμενο σε ενα ονομα ενος σκηνοθετη αναλογα με την προϊστορια του. Σιγουρα πολλοι θα βρεθουν να προσδωσουν εναν ακυρωτικο χαρακτηρα στην προσπαθεια αυτη (ειδικα λογω της μακρας αναμονης για την ολοκληρωση της), πραγμα που ειχε γινει και με τα Σταυροδρομια της Ψυχης (που προσωπικα μου αρεσε παρα πολυ χωρις να εχω ποτε “θεοποιησει” τον Scorsese).

O Leonardo DiCaprio εχει μεγαλωσει αισθητα (και μαζι μαλλον φευγει το μοντελο του νεαρου αγαπημενου σε Poster για ολα τα μικρα κοριτσακια) και απλα στεκεται στα επιπεδα που προσταζει ο ρολος του. Ο Daniel Day-Lewis επιβαλλεται στον ρολο του. Η ταινια δεν θα ηταν ποτε η ιδια χωρις αυτον (ναι μας κανει να αναρωτιομαστε γιατι δεν τον βλεπουμε πιο συχνα στο πανι αλλα και χαιρομαστε που δεν αναλωνεται σε μικρους ανουσιους ρολους και απλα επιβεβαιωνει τον ρολο των εκπληκτικων ερμηνειων στις σπανιες εμφανισεις του). Για την Cameron Diaz ολοι θα βαλθουν να πουν πως ειναι miscasted για την ταινια... Εγω ομως θα ρωτησω αν μπορει, οποιος εχει δει την ταινια, να φανταστει καποια αλλη ηθοποιο να ειναι στην θεση της, (εγω προσωπικα οχι).

Απο τεχνικης αποψεως, ναι η ταινια εξελισσεται σε αργους ρυθμους. Η φωτογραφια της ειναι σχεδον ανυπαρκτη. Σε αντιβαρο ομως εχουμε πολυ ωραια κουστουμια και σκηνικα (αυτο ηταν μαλλον one way για την ταινια λογω χρονολογικων απαιτησεων). Η μουσικη επενδυση της μαλλον απο τα πιο δυνατα σημεια της. Οχι μην περιμενετε να ακουσετε τους πολυαγαπημενους U2 πριν τους τιτλους τελους (ηταν αλλωστε γνωστο απο την αρχη αυτο). Οι κελτικες μουσικες και η μουσικη επενδυση γενικα παντως θα σας ικανοποιησει στο μεγιστο (η σωστη μουσικη στην σωστη στιγμη, καμια μουσικη εκει που πρεπει επισης).

Εν κατακλειδι. Πολλοι θα την αγαπησουν, αλλοι παλι θα επηρεαστουν απο τις διχασμενες αποψεις και θα την απορριψουν (αφου την εχουν δει ελπιζουμε). Δεν θα λειψει απο τα Oscar 2003 σε καμια περιπτωση (το θεμα ειναι το ποσα και ποια αγαλματακια θα παρει , και οχι αδικα μαλιστα).

Το Κοινο στο οποιο απευθυνεται η ταινια: Ολοι. Μια ταινια η οποια θα σας κανει να ψαξετε και λιγο καποια ιστορικα στοιχεια ωστε να μαθετε τι ακριβως ειχε γινει τοτε (ειναι παραπανω ενδιαφερον απο οσο δειχνει επιδερμικα το σεναριο. Θα την δειτε μονο και μονο επειδη θελετε να εχετε αποψη.