The Rain Man

Είδος: Δράμα

Διάρκεια: 133’

Χρονολογία: 1988

• Συντελεστές:

Director: Barry Levinson

Writers: Barry Morrow (story), Ronald Bass (screenplay)

Stars: Dustin Hoffman, Tom Cruise, Valeria Golino

• Πλοκή:

Μετά τον θάνατο του πατέρα τους, ένας νεαρός και άνετος στους τρόπους επιχειρηματίας ξαναβρίσκει τον μεγαλύτερο αδερφό του, ο οποίος είναι αυτιστικός. Ο πατέρας τους άφησε την περιουσία του στο στο ίδρυμα, όπου αυτός διέμενε. Επειδή χρειάζεται χρήματα, ο επιχειρηματίας απαγάγει τον αδερφό του και αρχίζουν ένα ταξίδι μαζί. Στην πορεία, ο επιχειρηματίας θα ανακαλύψει πόσο μεγάλο κενό κάλυψε ο αυτιστικός αδερφός του στην άδεια παιδική ζωή του.

• Κριτικές:

Τα κλισέ της ευτυχίας (και της επιτυχίας)

-“COUNTING CARDS”… Η ταινία που σάρωσε τα Όσκαρ, μοιράζοντας από ένα στους Dustin Hoffman, Barry Levinson, Ronald Bass και Barry Morrow για το σενάριό τους αλλά και στον Mark Johnson ως παραγωγού της καλύτερης ταινίας της χρονιάς. Που προκάλεσε με την επιτυχία της την άνθιση των «ρόλων με ειδικές ανάγκες» (βλ. Ξυπνηματα, Lorenzo’s Oil, Jack) ως το νέο άγγιγμα του Μίδα –μεταφραζόμενο σε εμπορική αλλά και καλλιτεχνική επιτυχία. Που μετέφερε στο πανί τα μεσημεριανά reality talk shows της τηλεόρασης - ένοχη απόλαυση όλων των «φυσιολογικών» θεατών μπροστά στο δράμα συνανθρώπων τους: Ο Raymond (Dustin Hoffman) είναι ένας αυτιστικός –για την ακρίβεια η σωστή ψυχολογική διάγνωση είναι σύνδρομο Asperger - με ιδιαίτερες ικανότητες. Μπορεί να αποστηθίσει έναν ολόκληρο τηλεφωνικό κατάλογο, να μετρήσει στη στιγμή οδοντογλυφίδες πεσμένες στο πάτωμα καθώς και τα φύλλα της τράπουλας στο καζίνο. Άντ’ αυτού δεν μπορεί να κάνει απλούς καθημερινούς υπολογισμούς, επικοινωνεί ελάχιστα με τους γύρω του ζώντας αποκλεισμένος σε έναν κόσμο από αναμνήσεις και συνήθειες που έχει οργανώσει στο κεφάλι του. Είναι η «ατραξιόν» της ιστορίας. Κι όμως, η ταινία του Barry Levinson δεν περιστρέφεται γύρω από αυτόν: Ο ίδιος δεν μπορεί να αλλάξει και ο θεατής το αντιλαμβάνεται αυτό εξ’ αρχής. Αντίθετα, ο αδερφός του Charlie (Tom Cruise), ένας εγωιστικός και εγωκεντρικός χαρακτήρας, μπορεί. Η κοινή συνισταμένη τους, βρίσκεται στο ότι και οι δύο είναι ανίκανοι να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, και επάνω σε αυτή τη κεντρική ιδέα ο Levinson καταστρώνει μια ιστορία για τις αξίες της οικογένειας, την ανάγκη επικοινωνίας και την απελευθερωτική δύναμη της αποδοχής. Με λίγα λόγια, παρά την εσκεμμένη μελοδραματική επικάλυψή του, ο Ανθρωπος της Βροχης είναι μια feel good ιστορία βασισμένη στα τυπικά politically correct ιδανικά μιας «σωστής κοινωνίας». Όσο και αν η λέξη φαντάζει απαξιωτική, ίσως και περιπαικτική, ο προβληματικός χαρακτήρας του Raymond πλασάρεται ως ατραξιόν, μιας και η φαινομενική ανικανότητά του να αντιληφθεί τον κόσμο και να βιώσει συναισθήματα, τον παρουσιάζει ανά στιγμές ως κωμική καρικατούρα με την οποία ο θεατής αισθάνεται την ανάγκη να χαμογελάσει αμήχανα.

Παρά το ότι στο τέλος τα δεδομένα ανατρέπονται, παρουσιάζοντας τον εσωτερικό κόσμο του Raymond αλλοιωμένο από μια αδιευκρίνιστη συναισθηματική μεταβολή – δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό αν αυτό που αισθάνεται είναι αγάπη ή απλά οικειοποίηση μιας συνήθειας – το γεγονός παραμένει: Ο Raymond δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο κινητήριος μοχλός για τις ψυχικές μεταβολές του αδερφού του, ο οποίος είναι και το θέμα της ιστορίας. Αυτή είναι και η βασική διαφορά του Ανθρωπου της Βροχης από τις απομιμήσεις που βρήκαν το δρόμο προς το πανί, πιθανώς και ο λόγος που έκανε την ταινία τόσο αγαπητή στο κοινό: Δεν σε κάνει να λυπάσαι τον προβληματικό χαρακτήρα που παρουσιάζει -τολμώντας μάλιστα να διακωμωδήσει καταστάσεις που υπό διαφορετικές συνθήκες θα άγγιζαν τα όρια της αναίδειας-, αλλά τον ίδιο σου τον εαυτό, που ενώ διαθέτει όλες τις ικανότητες εν τέλει παραμένει ψυχικά ανάπηρος, λειψός, προβληματικός. Υπό αυτό το πρίσμα, ο Levinson κατόρθωσε να συνθέσει μια ταινία που χρησιμοποιεί όλα τα κλισέ του είδους χωρίς να ενοχλεί αισθητικά, που προβαίνει σε διαρκείς δογματισμούς χωρίς να κουράζει, που καταφεύγει σε εύκολες μελοδραματικές λύσεις χωρίς να παρεκτρέπεται σε παραφωνίες. Κατόρθωμα. Όπως και να ‘χει όμως, το βαρόμετρό της παραμένει ο Dustin Hoffman, του οποίου η ερμηνεία επαληθεύει περίτρανα τα όσα είχε πει σε ανύποπτο χρόνο στα πλατό του Tootsie - Τουτσι: «Θέλεις έναν ψηλότερο; Μπορώ να τον παίξω. Θέλεις έναν κοντύτερο; Μπορώ να τον παίξω. Θέλεις μια ντομάτα; Μπορώ να την παίξω.». Ο Levinson ήθελε έναν αυτιστικό…